Οι Βιοκαλλιεργητές παρουσιάζουν τις εμπειρίες και τα προβλήματα στη Βιολογική Γεωργία, Ημερίδα 5ης Μαίου 2012

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ  ΑΜΠΕΛΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ιωάννα Παναγιώτου

Σε αυτό το συνέδριο, για το οποίο συγχαίρω τους διοργανωτές , μου ζητήθηκε να μιλήσω μέσα από την εμπειρία μου στη βιολογική αμπελοκαλλιέργεια.

Για την ιστορία όμως θα πρέπει να πούμε ότι στην Κύπρο η σημασία της αμπελοκαλλιέργειας δεν έγκειται απλώς στην αξιοποίηση της πρώ­της ύλης για την παραγωγή κρασιού, αλλά στο γεγονός ότι αξιοποιεί κυρίως άγο­να, πετρώδη και επικλινή εδάφη σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές. Το αμπέλι αποτελεί αναγκαίο στοιχείο του τοπίου και συμβάλει στη διατήρηση του.

Εμποδί­ζει τη διάβρωση του εδάφους, διασφαλίζει την παρουσία του ανθρώπου στις μει­ονεκτικές περιοχές της υπαίθρου και συμβάλλει στην ανάπτυξη του εναλλακτικού (αγροτικού) τουρισμού σε συνδυασμό με τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος.

Το αμπελουργικό δυναμικό της Κύπρου δεν είναι στατικό, αλλά μεταβάλλεται χρόνο με χρόνο προσαρμοζόμενο στις συνθήκες και απαιτήσεις της σύγχρονης αντα­γωνιστικής αγοράς.

Τα τελευταία χρόνια, η έκταση του αμπελώνα με γηγενείς ποικιλίες έχει μειωθεί περίπου 40% ως αποτέλεσμα της φυσικής εγκατάλειψης ή των εκριζώσεων και των ανα-διαρθώσεων για την ποικιλιακή μετατροπή του αμπελώνα μέσω ειδικών πριμο­δοτούμενων εθνικών και κοινοτικών μέτρων.

Ο μοναδικός Κυπριακός Αμπελώνας συρρικνώνεται δραματικά αλλάζοντας το τοπίο. Ταυτόχρονα η Κύπρος ερημοποιείται με γρήγορους ρυθμούς.

Το Υπουργείο Γεωργίας καλείται να προβεί στην υιοθέτηση μέτρων για αντιμετώπιση της απερήμωσης  και η προστασία του Κυπριακού αμπελώνα μαζί με την στροφή των αμπελουργών στη βιοκαλλιέργεια ειδικά στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές αποτελεί ένα τέτοιο μέτρο.

Επίσης η  μετατροπή  του αμπελώνα μεγάλων περιοχών (π.χ κρασοχώρια Λεμεσού, Πιτσιλιά κ.α) σε βιολογική καλλιέργεια μπορεί να δώσει εξαγωγικό πλεονέκτημα και τουριστικό προσανατολισμό στις συγκεκριμένες περιοχές.

Η ιστορικότητα, η μοναδικότητα των Κυπριακών ποικιλιών, η ποιότητα των Κυπριακών κρασιών και  η βιοκαλλιέργεια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποστηριχτικά στη διατήρηση του Κυπριακού Αμπελώνα και στη διατήρηση του περιβάλλοντας συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην αύξηση του εισοδήματος του αμπελουργού αλλά και του οινοποιού.

 Οι πρώτες  προσπάθειες Βιοκαλλιεργητών άρχισαν το 1986 σε αμπέλια της περιοχής των κρασοχωριών της επαρχίας Λεμεσού .

Την εποχή εκείνη η προσπάθεια μας στηριζόταν κυρίως στην απόφαση μας να μην χρησιμοποιήσουμε χημικά παρασκευάσματα και όχι στην γνώση πώς να βιοκαλλιεργήσουμε σωστά.

Στην αρχή τα καημένα τα αμπελάκια μας έπαθαν σύνδρομο στέρησης και έπεσε η παραγωγή τους κάθετα σε ποσότητες κάτω από το 50% της προηγούμενης παραγωγής. Επίσης η ποικιλία που καλλιεργούσαμε ήταν μόνο μία – το ντόπιο μαύρο.

Στην πορεία του χρόνου εμείς μάθαμε να βιοκαλλιεργούμε και οι λειτουργοί του κράτους αλλά και πολλοί γεωργοί  να μην μας ειρωνεύονται.

Ευτυχώς το 2001 όταν ψηφίστηκε η νομοθεσία τα πράγματα άρχισαν να κυλούν λίγο καλύτερα.

Σήμερα  έχουμε βιοκαλλιεργούμενους αμπελώνες κυρίως στη Λεμεσό και την Πάφο.

Στην Επαρχία Λεμεσού οι οινοποιήσιμες ποικιλίες επικεντρώνονται κυρίως στην περιοχή των χωριών Άγιος Αμβρόσιος, Πάχνα, Όμοδος και Άρσος, ενώ οι επιτραπέζιες ποικιλίες στα χωριά Πισσούρι, Αλέκτωρα, Παραμάλι και Αυδήμου. Στην Επαρχία Πάφου απαντώνται κυρίως οινοποιήσιμες ποικιλίες στην περιοχή των χωριών Λεμόνα, Χούλου, Λετύμπου και Στατός.

Βιοκαλλιεργούμε επίσης αρκετές ποικιλίες και οινοποιήσιμες και επιτραπέζιες π.χ σουλτανίνα, ξυνηστέρι, μαραθεύτικο, λευκάδα, καπερνέ κ.α Οι ποικιλίες είναι γύρω στις 25.

Το πρώτο Κυπριακό κρασί από πιστοποιημένα σταφύλια Βιολογικής καλλιέργειας , προϊόν της Ι.Π ΓΑΙΑ ΟΙΝΟΤΕΧΝΙΚΗΣ  κυκλοφόρησε το 1992.

Σήμερα περίπου 6 από τα τοπικά οινοποιεία της Κύπρου (στο σύνολο 60 οινοποιείων) έχουν στη σειρά των προϊόντων τους έστω και ένα κρασί από σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας.

Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η πρόσβαση στις αγορές, η οποία μπορεί να βελτιωθεί μέσα από την άμεση επαφή των παραγωγών με τους καταναλωτές, χωρίς την παρέμβαση μεσαζόντων.

Ενδεικτικά δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση είναι η ίδρυση και λειτουργία αγροτικών παντοπωλείων σε μεγάλες πόλεις, η οργάνωση της ομαδικής κοινωνικής συμβολαιακής γεωργίας και η απορρόφηση των βιολογικών προϊόντων από δημόσιους φορείς, όπως νοσοκομεία, σχολεία, στρατόπεδα. Μια τέτοια πρόταση κατέθεσε το Κίνημα Οικολόγων στο κράτος εδώ και χρόνια.

H Kύπρος είναι μια χώρα που κλιματολογικές της συνθήκες ευνοούν την εφαρμογή της Βιοκαλλιέργειας για ορισμένες παραδοσιακές καλλιέργειες ( π.χ. ελιά ,αρωματικά φυτά , χαρούπια, σταφύλια κ.α ) και σε ορισμένες περιοχές δίνοντας μας την δυνατότητα να παράγουμε καθαρά  προϊόντα  τα μπορούμε να εμπορευθούμε ευκολότερα στην Ευρωπαϊκή αγορά .

Είναι πιστεύω καιρός να μελετήσουμε σοβαρά , ως χώρα ,αυτή  τη δυνατότητα και να προχωρήσουμε στην εφαρμογή κάποιων συγκεκριμένων δράσεων. Μια τέτοια δράση θα μπορούσε να είναι η εφαρμογή πιλοτικών προγραμμάτων σε συγκεκριμένες κοινότητες. Δηλαδή μια κοινότητα ή μια ομάδα κοινοτήτων να εφαρμόσει στην έκταση της την βιολογική γεωργία και αυτό το εγχείρημα να στηριχθεί από το Κράτος και να συνδυαστεί με τα προγράμματα του ΚΟΤ.

 Ένα τέτοιο εγχείρημα έχει στεφθεί με επιτυχία σε αμπελουργική περιοχή της Ιταλίας. Άρχισε με πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης και αυτή τη στιγμή ολόκληρη παραγωγή τους  πουλιέται  στους επισκέπτες φτάνουν στην περιοχή μετά από την διαφημιστική τους καμπάνια.

Θα ήθελα επίσης να καλέσω την Πολιτεία να τολμήσει και να εφαρμόσει τολμηρά προγράμματα στήριξης της βιοκαλλιεργείας σε συνεργασία με τους παραγωγούς, τις κοινότητες , τον ΚΟΤ και τα υπουργεία Εμπορίου και Γεωργίας.